Meyve ve sebze fiyatları yetiştirme dönemine göre değişmekte yani mevsim etkisi görülmekte ve fiyatlarda dalgalanmalar oluşabilmektedir. Peki bu fiyatlar özellikle 3 ayrı metropolde (İstanbul, Ankara, İzmir) nasıl değişmekte ve Türkiye ortalaması ile metropollerdeki fiyatlar arasında ne gibi farklar oluşmakta? Bu sorulara Flourish ile Dünya Gıda Programının (World Food Programme) paylaştığı verileri görselleştirerek cevap vermeye çalıştım. Üzerinde çalıştığım veriye bu adresten kolaylıkla ulaşabilirsiniz.
Dünya Gıda Programı’nın (WFP) açıkladığı veriler bir hayli kapsamlı. Ülke ortalamasının yanı sıra Ankara, İzmir ve İstanbul’da gıda fiyatlarına dair bilgileri içeriyor. Gıda kategorisi altında bu çalışmada özellikle mevsimsel etkilerden etkilenen meyve ve sebze fiyatlarını görselleştirdim. Bu çalışmanın bir diğer hedefi ise covid-19 salgının ülkemizde belirgin hale gelmeye başladığı Mart 2020 tarihinden itibaren bu fiyatların nasıl değiştiğini de ortaya koymak.
Eldeki veriyi 2017 Ocak ayı ile 2020 Kasım ayı arasında filtreledim. Özellikle şehirlerdeki veriler 2017 sonrasında toplanıyor ve en son paylaşılan veri geçtiğimiz yıl Kasım ayına ait. Grafiklere bakıldığında ürünlerde mevsimsel etki açık bir şekilde görülüyor. Özellikle fiyatlardaki dalgalanmalar farklı yıllarda benzerlik gösteriyor. Fakat belirli ürünlerde fiyat artışında dalgalanmalar olsa da covid-19 sonrası fiyat artışı açık bir şekilde görülüyor. Örneğin Muz’un, Portakal’ın ve Elma’nın fiyatındaki değişimde bu durumu açık bir şekilde görebiliyoruz.
Şehirler arasındaki fiyatlara bakıldığında özellikle İstanbul ve İzmir’de fiyatların Ankara ve ülke ortalamasının üzerinde olduğu göze çarpıyor. Diğer yandan özellikle meyve ve sebze kuyruklarının yaşandığı 2019 yılında fiyatlardaki artış da belirgin bir şekilde üç şehirde de görülüyor. Bazı ürünlerde salgın dönemi fiyatlarını dahi geride bıraktığı anlaşılıyor. Bu noktada bu fiyatların ortalama olarak hesaplandığı semtler ve bölgeler arasında farklar olabileceğini de ekleyelim. Grafiği yukarıdan veya daha ayrıntılı olarak
şu adresden (büyük boyutlu olarak) inceleyebilirsiniz.
